Demiryolu Kazası Tazminatı

Karayolları Trafik Kanunu’na göre motorlu araç işletilmesinden doğan kazalarda sorumluluk, tehlike esasına göre belirlenir. Trafik kazalarının yoğunlukta olması, can ve mal kaybının her türlü önleme rağmen önüne geçilememesi bu tür sorumluluğun ortaya çıkmasına neden olmuştur. Her ne kadar Karayolları Trafik Kanunu bu şekilde bir sorumluluk türü öngörmüş olsa da demiryolu işletmelerinin (Tren kazaları, tramvay kazaları vb.) müdahil olduğu kazalarda tehlike sorumluluğu üzerinden hareket edilmeyecektir.

 Hemzemin Geçit: Karayolu ile demiryolunun birbirini kestiği, alt veya üst geçidi olmayan bariyerli ve bariyersiz geçitleridir

 Hemzemin Geçitlerde Meydana Gelen Trafik Kazaları

Bugün meydana gelen birçok kaza Karayolları Trafik Kanunu kapsamında çözülebilecekken hemzemin geçitte meydana gelen kazaların akıbetinin ne olacağı, tren ile motorlu aracın çarpışması sonucu sorumluluğun kimde olacağı önem taşımaktadır.

Yüksek Mahkeme’ye göre hemzemin geçit karayolu ile tren yolunun kesiştiği bir geçit olarak tanımlamıştır. Yine Yargıtay’a göre hemzemin geçit, Devlet Demiryollarına ait olmayıp burada meydana gelen kazalar karayolu üzerinde meydana gelmiş sayılacağından dolayı hemzemin geçitte meydana gelen kazada sorumluluk ve tazminat hususları 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu kapsamında yer alan karayolları üzerinde meydana gelmiş sayılacaktır.

 Hemzemin Geçitte Meydana Gelen Trafik Kazalarında Görevli Mahkeme Sorunu birçok tramvay kazası ve tren kazası olmakta ve açılacak davalarda muhatap birçok kez idare olmaktadır. Haliyle idarenin taraf olacağı yoğunlukla İdare Mahkemelerinde görülmesi ve usulünün farklı olması akıllara tren kazalarını getirmekte, böyle bir durumda görevli mahkemenin tayinin nasıl olacağı önem taşımaktadır. Bu nedenlerden dolayı Uyuşmazlık Mahkemelerinin vermiş olduğu bazı kararları;

Belediyeye ait tramvayın yaya geçidinden geçmekte olan bir yayaya çarpması halinde meydana gelen trafik kazası adli yargı yerinde çözümlenmelidir.

Hemzemin geçit dışında meydana gelen tren kazaları, karayolu dışında seyreden tramvayların sebebiyet verdiği kazalar ve metro kazaları ile hemzemin geçitte meydana gelen tren kazaları ve karayolu üzerindeki raylarda seyreden tramvayların sebebiyet verdiği, karayolu dışında kendisine ayrılmış özel ray yolu üzerinde hareket eden demiryolu araçlarının sebep olduğu üçüncü kişilerin vücut bütünlüğünün zarar görmesi veya ölümü sebebiyle söz konusu olan idarî yargıda görülen tazminat davalarında, Devlet Demiryolları ve Belediyelerin sorumluluğunda,

Hemzemin geçitte meydana gelen tren kazalarında ve karayolu üzerindeki raylarda seyreden tramvayların sebebiyet verdiği kazalarda üçüncü kişilerin meydana gelen şahıs varlığı ve malvarlığı zararları için ve işleten veya işletme sahibi sıfatıyla gerçek kişiler, özel hukuk tüzel kişileri veya kamu hukuku tüzel kişileri açısından da herhangi bir ayrım yapılmaksızın, Karayolları Trafik Kanunu’nun 85/f.1337, 106338 ve 110/f.1339 maddeleri gereğince Karayolları Trafik Kanunu hükümlerinin uygulanması gerekir.

Hemzemin geçitte tren ve karayolu taşıtının çarpışması sonucu meydana gelen trafik kazası adli yargı yerinde çözümlenmelidir. Trenden düşerek sakat kalan yolcunun açacağı maddi ve manevi tazminat davaları adliye yargı yerinde çözümlenmelidir. Hemzemin geçitten karayolu taşıtı ile çarpışan trenin makinistinin ölmesi halinde, mirasçılarının idari yargıda açmaları gerekmektedir. Trenden düşerek ölen yolcunun mirasçılarının açacağı maddi ve manevi tazminat adli yargı yerinde çözümlenmelidir. Hemzemin Geçitte Meydana Gelen Trafik Kazalarında Yetkili Mahkeme Hemzemin geçitte meydana gelecek trafik kazaları (tren-karayolu taşıtı) neticesinde açılacak maddi ve manevi tazminat yetkili mahkeme genel esaslara göre belirlenecektir.

Buna göre haksız fiilin olduğu yerleşim yeri mahkemesi yetkili olacaktır. Zamanaşımı Hemzemin geçitte meydana gelen trafik kazası nedeniyle açılacak maddi ve manevi tazminat Karayolları Trafik Kanunu’nda belirlenen zamanaşımı süresi olan yaralanmalar için 8 yıl, vefatlar için 15 yıl uygulanacaktır.

 Motorlu Kara Taşıtı ile Trenin Çarpışmasında Treni İşleten Kimdir ?

 Hemzemin geçitte meydana gelen kazaların çoğunluğunu motorlu kara taşıtları ile trenlerin çarpışması oluşturmaktadır. Karayolları Trafik Kanunu’nun 85. maddesi doğrultusunda işletenin de sorumlu tutulduğu düşünüldüğünde kazaya neden olan tren’in işleteni kim olacaktır ? Şayet hemzemin geçitte veya hemzemin geçit dışında bir trenin kazaya karışması halinde Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları işleten kabul edilecektir. Tramvayın kazaya karışması halinde ise işleten, tramvay üzerinde hak sahibi olan ilgili kurumlar olacaktır. (Belediye, Bakanlık vb. gibi)

Hemzemin Geçitte Meydana Gelen Trafik Kazası Neticesinde Maddi Manevi Tazminat

 Yukarıda da belirttiğimiz üzere hemzemin geçit üzerinde meydana gelen tren ve motorlu araçların çarpışması neticesinde açılacak maddi ve manevi tazminat davaları, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu çerçevesinde çözümlenecektir. Hemzemin geçitte meydana gelen tren kazasında da prosedür aynı şekilde işleyecek, ölümlü veya yaralamalı tren kazası olması halinde  zarar gören kişiler maddi ve manevi tazminat davası açmaya hak kazanacaktır

Tren Kazası Tazminat Davası

Taşımacılık hukuku statüsü çerçevesinde  demir yollarında meydana gelen kazalar her ne kadar farklı gibi görünse de kara yollarında meydana gelen kazalar ile benzer hukuki statüye sahiptir.

TCDD /Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları ) tarafından yürütülen demiryolu taşımacılığında oluşabilecek maddi hasarlı veya ölümlü tren kazalarında Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları sorumlu dur.

 Ölümlü tren kazalarında; TCDD’nin ve devletin seyahat edenlere karşı sorumluluğu vardır. 6102 sayılı TTK’nin 914. Maddesi, demir yolu kazalarında devletin sorumluluğunu belirtmiştir. Ölümlü tren kazası tazminatı hakkında ise ‘’ Taşıyıcı, yolcuların kazaya uğramalarından doğacak zararı tazmin eder’’ ibaresi yer almaktadır. Yani, kaza sonucunda devlet, kazazedelere veya yakınlarına tazminat ödemek zorundadır.

Zarar, kişinin ölümüne yol açmış ise, hangi zarar kalemlerinin istenebileceği Türk Borçlar Kanunun 53 üncü maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu maddeye göre, “bedensel zararlar” özellikle şunlardır:

1. Cenaze giderleri

2. Ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderleri ile çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar

3. Ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları kayıplar.

 ” Zarar görenin hemen ölmesi hâlinde zarar kalemi sadece “cenaze giderleri”nden oluşur (TBK.m.53/I). Buna karşın, ölüm hemen gerçekleşmemişse, “cenaze masraflarına” ilaveten “tedavi masrafları” ile “çalışma gücünün azalmasından ya da tümüyle kaybedilmesinden kaynaklanan zararlar”ın da tazmin edilmesi gerekir.

 Tren kazası sonucunda yaralanan kişi; TCDD tarafından yapılacak olan tren kazası tazminat hesabı başvurusu ile sürece başlamış ve ilk adımını atmış olur. TCDD, yaralanmalı tren kazası tazminat hesabı yaparken şu hususları dikkat alıyor;

·         Kamunun kusur oranı,

·         Kişinin fiziksel olarak uğramış olduğu zararlar,

·         Engellilik ölçüsü,

·         Kişinin yaşı,

·         Kaza zamanındaki geliri

 Demiryolu taşımacılığının karakteristik rizikosunun gerçekleşmesi sonucunda meydana gelen olay, kişinin ölümüne yol açmamış ise, hangi zarar kalemlerinin istenebileceği Türk Borçlar Kanunun 54 üncü maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu düzenlemeye göre, “bedensel zararlar özellikle şunlardır:

·          Tedavi giderleri

·          Kazanç kaybı

·          Çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar

·          Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplar.

Tren Kazası Tazminatı Ne Kadar?

 Tren kazası tazminatı ölüm ve yaralanma durumlarında farklılık göstermemektedir. Meydana gelen zarar belli kriterler ışığında konunun uzmanları tarafından hesaplanır. Trafik kazalarında olduğu gibi tren kazalarında da tazminat limitleri her yıl değişmektedir. Ödenecek üst sınırla ilgili her hangi bir genelge bulunmamaktadır. 

Tren kazası sonucu yararlanan bir kişi aşağıdaki giderleri hesap edip, tren kazası tazminatı talebinde bulunabilmektedir.

·         Sağlık için yapılmış olan masraflar,

·         Fiziksel zararın ölçüsü,

·         Kazanma gücünü kaybı,

·         Bakıma muhtaç hale gelmesinden dolayı ömrünün sonuna kadar alması gerektiği bakım hizmet bedeli

 Yaralanmalı tren kazası görevli mahkeme, Mevzuata ve olaya bakıldığında zararın meydana geldiği yerdeki veya zarar gören kişinin ikamet ettiği yerdeki Asliye Hukuk Mahkemeleri görevlidir. Ancak karşınızda bir devlet kurumu olduğu için dava açılmadan önce uygulanacak bir çok prosedür mevcuttur.

   Tren Kazalarında Tazminat Nasıl Alınır?

Tren kazası tazminat davası açabilmek için Demir Yolu kazasında yaralanma veya ölüm meydana gelmesi halinde maddi tazminat talep edile bilinir. Kazada ölüm meydana gelmişse tren kazası sonucunda vefat eden kişinin yakınları, Yaralanma sonucunda ise kişi sadece kendisi tazminat talebinde bulunarak tazminat alabilir. Bilet ile yolculuk gerçekleştiren yolcuların tazminatı ‘’Dahili Sigorta Fonu’’ tarafından karşılanır. Bu tutar hır yıl enflasyon ve diğer veriler göz önünde bulundurularak belirlenir. Tren kazası görevli mahkeme tarafından analiz edildikten sonra bu miktar dışına da çıkabilmektedir. Tren kazası tazminatı almak için ilk olarak Devlet Demir Yolları ile iletişime geçmeniz gerekir.