İş kazası, sigortalı
işçinin işverenin emri altında bulunduğu sırada gördüğü iş veya işin gereği
dolayısıyla aniden ve dıştan meydana gelen bir olay nedeniyle zarar görmesidir.
İş yerinde veya işin yürütülmesi
nedeniyle iş yeri dışında meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut
bütünlüğünü ruhen veya bedenen zarara uğratan olaylar iş kazasıdır.
İş kazası;
·
Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
·
İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla,
·
Sigortalının işveren tarafından görevle başka bir yere
gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
·
Emzikli kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan
zamanlarda,
·
Sigortalıların işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı
yere toplu olarak götürülüp getirilmeleri sırasında
meydana gelmelidir.
Bir olayın iş kazası
sayılabilmesi için, kazayı geçiren kişinin sigortalı olması, sigortalının
işyerinde ve ya işyerinden sayılan yerlerde bulunması, olayın işveren
tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle meydana gelmesi, kaza ile sonuç
arasında uygun bir illiyet bağının bulunması, kaza sonucu bedence veya ruhça
özre uğraması ve bu unsurların bir arada gerçekleşmesi gerekmektedir.
İş yerinde bir işçinin iş
kazası geçirmesi halinde işveren tarafından kazanın olduğu yerdeki yetkili
kolluk kuvvetlerine hemen, Kuruma en geç kazadan sonraki 3 iş günü içinde
bildirim yapılması gerekir.
Kanunda belirtilen bu
sürelere uyulmaması işverenin cezai sorumluluğuna neden olmaktadır.
İşveren tarafından bu
bildirimin yapılmamış olması halinde işçi tarafından da bildirim yapılabilir.
İş kazası nedeniyle bildirim yapılması işveren ve işçinin kusurunun
belirlenmesinde önemli bir etken olduğu için hemen yapılması gerekmektedir.
·
Maddi tazminat
·
Geçici iş göremezlik tazminatı
·
Daimi sakatlık tazminatı
·
Manevi tazminat
·
Maddi tazminat
·
Destekten yoksun kalma tazminatı
·
Manevi tazminat
İş kazası geçiren işçi,
bedenen zarara uğramış olabilir veya iş kazası nedeniyle ölebilir. İş kazası
nedeniyle zarar gören işçinin veya yakınlarının bu zararını gidermesi adına
Türk Borçlar Kanunu 51. maddesi gereğince dava açma hakkı bulunmaktadır.
Sigortalının iş kazası
geçirmesi, meslek hastalığına yakalanması halinde SGK tarafından
yetkilendirilen müfettişler veya sağlık kurulu raporlarında belirtilen dinlenme
süresinde geçici olarak çalışamama halidir. Sigortalının almış olduğu rapor
nedeniyle geçici olarak çalışamama durumunda olduğu için aylık ya da haftalık
kazancında eksilme olmakta ve gelir kaybı yaşamaktadır. Bu gelir kaybının
telafisi, geçici iş göremezlik ödeneği ile sağlanmaktadır.
İş kazası nedeniyle oluşan
zarar sürekli olmayıp geçici olması durumunda söz konusu olmaktadır.
İş kazası nedeniyle kalıcı
bir sakatlığı oluşan işçinin çalıştığı işyerinden daimi sakatlık nedeniyle
maddi tazminat talep etme hakkı bulunmaktadır.
Kaza nedeniyle oluşan
sakatlık oranı ve kusura göre belirlenecek miktar üzerinden işçiye tazminat
ödenmektedir. İşçiye ödenecek tazminatın tutarı kusur ve sakatlık oranı dışında
işçinin yaşı ve gelirine göre hesaplanmaktadır.
İş kazası veya meslek
hastalığı sonucu oluşan hastalık ve özürler nedeniyle SGK tarafından
yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurulları tarafından
verilen raporlara göre meslekte kazanma gücünün en az %10 oranında azalmış
bulunduğu tespit edilen sigortalı, ayrıca sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanır.
Sürekli iş göremezlik
geliri,sigortalının mesleğinde kazanma gücünün kaybı oranına göre hesaplanır.
İş kazası sonucunda daimi
sakatlığı oluşan işçi, açacağı maddi tazminat davası neticesinde bir tazminata
hak kazanacaktır. Aynı zamanda işçi, tazminata hak kazanmasının yanı sıra
sakatlığının %10 dan fazla olması halinde Kurumca sürekli iş göremezlik
gelirine de hak kazanabilecektir.
Ancak SGK tarafından
sakatlığın %10 dan fazla olması halinde işçiye bağlanacak aylık maaş çıkan
tazminattan mahsup edilecektir.
İş kazası veya meslek
hastalığı nedeniyle işçinin ölmesi durumunda yakınlarının, işçinin ölmesi
nedeniyle desteğinden yoksun kalacakları için destekten yoksun kalma tazminatı
davası açma hakları bulunmaktadır.
İşçinin iş kazası
neticesinde ölmesi halinde ; işçinin varsa eşi, çocukları ve bakmakla yükümlü
olduğu kimseler, işçinin desteğinden yoksun kalacaklar ve maddi açıdan bir
zararları oluşacaktır. Bu nedenle ölen kişilerin yakınlarının bu zararlarının
karşılanması gerekir.
Manevi tazminat iş kazası
neticesinde sakatlanan veya vefat edenin yakınlarının , ölüm ve sakatlanma
nedeniyle yaşadığı üzüntü ve ıstırabın bir parça da olsa tatmin edilebilmesi
amacıyla verilmektedir.
İş kazası nedeniyle talep
edilen manevi tazminata ilişkin miktar yönünden karar verme yetkisi sadece
hakime aittir. Hakim maddi tazminata ilişkin karar verirken, dosyaya sunulan
raporlar ve diğer maddi deliller doğrultusunda hareket etmek zorunda iken,
manevi tazminat hesaplanabilen bir tazminat olmadığından, karar verirken takdir
yetkisini kullanarak hakkaniyete uygun bir miktarda karar vermektedir.